موسیقی

موزیک

موسیقی

موزیک

۳ مطلب در دی ۱۴۰۱ ثبت شده است

  • ۰
  • ۰

کردها از آن دسته اقوامی هستند که از زمان‌هایی بس دور و به درازای تاریخ تعصب شدیدی بر حفظ و نگهداری از هویت و فرهنگ خود در موسیقی و آهنگ های جدید کردی کرمانشاهی و یا سایر فعالیت های هنری داشته و دارند و بدون شک لباس کُردی در برخوردها و ارتباطات برون فرهنگی به نوعی معرف هویت و فرهنگ کُردها است.

لباس کُردی، لباسی زیبا با هزاران رنگ و تنوع که برگرفته از طبیعت زیبای این مردمان است، یکی از جاذبه‌های فرهنگی مناطق کُردنشین محسوب می‌شود.

بازارهای سنندج، مزین به پارچه‌های زیبا و رنگارنگی است که جلوه خاصی به آن‌ها بخشیده و چشم هر مسافری از دیدن این همه تنوع و رنگ و زیبایی به وجد خواهد آمد.

لباس کُردی، لباسی در اوج زیبایی اما محجوب که حکایت از حجب و وقار کُردها در طول تاریخ دارد که اصالت، تنوع و زیبایی را یکجا در خود دارد.

لباس کُردی، گام به گام با مردم کُرد تاریخ را درنوردیده و از سختی‌ها و ناملایمات زندگی عبور کرده و حال راوی سختی‌ها، خوشی‌ها و سرگذشت کُردها است.

فارغ از شکل عموما گشاد لباس‌های کُردی که برای رفت‌وآمد و زندگی در ارتفاعات کوهستانی کردستان طراحی شده تا پیمودن مسیرهای سخت و دشوار کوهستانی با آن امکان‌پذیر باشد و هر کدام از آن‌ها حاوی معانی و دربرگیرنده پیام خاصی هستند.

جدای از تنوع فرهنگی کردستان، لباس‌های کُردی از تنوع خاصی برخوردار بوده و هر منطقه‌ای دارای لباس مخصوص به خود است که از انواع لباس زنانه کُردی می‌توان به سقزی، سورانی، سنه‌ای و اورامی اشاره کرد.

در کنار این همه زیبایی خیره‌کننده‌ای که لباس‌های کُردی در خود دارند، اکسسوری‌های به کار رفته در آن خود از اصالت و زیبایی خاصی برخوردار است که در دنیا و درنوع خود بی‌نظیر است.

استفاده از سکه‌های طلا و لیره در پوشش زنان کُرد زیبایی چشم‌نوازی ایجاد کرده و صدای ناشی از برخورد سکه‌ها و لیره‌ها با هم در هنگام راه رفتن زنان کُرد چنان موسیقی گوش‌نوازی را ایجاد کرده که هنرمندان و شاعران کُرد در وصف آن شعرها سروده و آوازها سرداده‌اند.

آویختن میخک، خود یکی از ویژگی‌های خاص لباس زنانه کُردی است و علاوه بر جلوه و زیبایی خاصی که به پوشش لباس زنانه می‌دهد سبب خوش‌بو شدن آن نیز می‌شود و در یک کلام می‌توان گفت که کُردها به جای استفاده از عطر و ادکلن‌ها از میخک برای خوشبو کردن لباس خود بهره می‌گیرند.

"چارۆکە" یا رودوش یکی از ویژگی‌های خاص لباس زنان کُرد است که علاوه بر زیبایی خاصی که دارد، نمادی برای جاافتادگی و کدبانویی زنان کُرد بوده و همواره در شعر و آواز هنرمندان از جایگاه خاصی برخوردار بوده است.

  • Musicsadaf Mns
  • ۰
  • ۰

دوره 1: آغاز شکل‌گیری تاریخ موسیقی در ایران از دوران ساسانی

دوره ی ساسانی به لحاظ اسناد و شواهد تاریخی نسبت به دیگر دوره‌ها در پیش از اسلام از اهمیت بیشتری در تاریخ موسیقی ایرانی وگلچین آهنگ های پرطرفدار برخوردار است.

موسیقی‌دان در عصر ساسانی به لحاظ رتبه‌بندی طبقاتی هم تراز موبدان، امشاسپندان و اسپهبدان است و اصولا موسیقی نقش برجسته‌ای در ارکان فرهنگی و تمدنی ایفا می‌کند.

موسیقی دوران اسلامی تا مدت‌ها، اقتباسی است از فرم و محتوای موسیقی دوران ساسانی. چنگ، تنبور، زنگ، نی و تاس از جمله سازهای این دوره هستند و باربد، نکیسا، بامشاد و رامتین از جمله موسیقی‌دانان مطرحی هستند که نظامی،منوچهری، فرخی و ابن خرداد به، در آثار شعری و تاریخی خود به آنها اشاره کرده‌اند. کارگان موسیقی دوران ساسانی مانند بسیاری از تمدنهای دیگر مثل هند، مصر و یونان متاثر است از باورهای کیهان شناختی و اعداد نمادین، از این رو موسیقی این دوران تشکیل می‌شده از هفت خسروانی، سی لحن و سیصد و شصت دستان.

این تاثیر پذیری‌های فرهنگی و تمدنی به حدی است که فیلسوفی مثل کندی موسیقی ساسانی را ماخوذ از الحان هشت‌گانه‌ی یونانی می‌داند. سائیگاد، سیسوم و ماداروستان از جمله خسروانی ها یا به قول مسعودی الطرق الملوکیه می‌باشند. راح روح، سبز در سیز، سروسهی، ماه بر کوهان و گنج سوخته از جمله سی لحنی هستند که حکیم نظامی در خسرو و شیرین به آنها اشاره کرده است. اگرچه امروز در کارگان موسیقی دستگاهی به نام‌هایی بر می‌خوریم که مهر و نشان دوران ساسانی را همراه دارند، اما به دلیل فقدان اسناد و نمونه‌های عملی از چگونگی نوازندگی و فرم‌های آن دوره، به دشواری می‌توان میان موسیقی امروز و آن روزگار به لحاظ تبار‌شناسی هنر، تطبیقی روشن به دست داد.

دوره 2: تاریخ موسیقی ایرانی در دوران اسلامی و پس از اسلام

تاریخ موسیقی ایران بعد از اسلام با تضادی شگرف همراه است. اگرچه در نص صریح کتاب آسمانی و  کلام منادیان دینی و مذهبی سده‌های نخستین، نشان قاطعی از حرمت موسیقی سراغ نمی‌توان گرفت اما جریان سیاسی حاکم به تدریج موسیقی را از متن زندگی عملی جامعه خارج کرده و این هنر شریف و معنوی را در مرز کفر و لهو و لعب و ارزش‌های والای انسانی، معلق نگاه داشت. تعلیقی که هنوز هم با قوت تمام تشدید می‌شود.

  • Musicsadaf Mns
  • ۰
  • ۰

در قسمت دیگری از موسیقی کردی و آهنگ های کردی پرطرفدار ، کردهای ((سورانی)) برای خود نوع به خصوصی از موسیقی دارند که به آنان ((گورانی)) گفته می شود و این نوع موسیقی ها در بین کردهای اطراف ارومیه و کردهای ترکیه ((لاوژه)) رواج دارد و این نوع گورانی‌ ها ریتمی به اسم ((قه‌تار)) دارند که این واژه از کلمه زرتشتی ((گاتا)) گرفته شده است و در گذشته نوعی مراسم مذهبی بوده است.

 نوع دوم این موسیقی ((هوره)) می باشد که مخصوص کردهای ایلام و کرمانشاه می باشد و در جنوب کردستان و منطقه کرمانشاه و ایلام سروده می شود، در گذشته این موسیقی به شکل حمد و نیایش ((اهورامزدا)) بود و این کلمه هم ریشه زرتشتی دارد که برای نیایش‌ های مذهبی آن دوره کردها که زرتشتی بودند، سروده می شدند.

در مراسمات عزاداری از یک نوع موسیقی که بیشتر مثل مرثیه خوانی است به شکل ترانه ویژگی های فرد از دنیا رفته را توصیف می کند. این نوع موسیقی هم بیشتر در مناطق جنوب کردستان رواج پیدا کرده است و به اسم مور یا موره خوانده می ‌شود. و در زمان خاکسپاری از دهل با ریتم به خصوصی در قالب نوعی از موسیقی که چمری می گویند اجرا می شود. در بعضی از مراسم ها مانند تولد پیامبرها، کردها یک نوع به خصوصی از موسیقی را اجرا می‌کنند که به آن ((مولودی)) گفته می شود.

لازم به ذکر است که موسیقی مولودی ‌خوانی بیشتر در بین مسلمانان سروده میشود. اصیل‌ترین سازهای مورد استفاده در موسیقی کردی ((سرنا)) و ((دهل)) است که به مرور زمان سازهای دیگری وارد موسیقی کردی شدند، مانند ((دف)) و ((تنبور)) که دارای اهمیت ویژه ای می باشد. بطوری که بعضا کردستان را پایتخت دف در دنیا می‌دانند. موسیقی کردی را می توان چکیده ای از شادی ‌ها و غم و اندوه پس از پایان هر جنگ نامید.

سازهای رایج و اصیل در موسیقی کردی به شرح زیر می‌باشد :

نی

سورنا

نایه

دهل

دف

تنبک

تنبور

کمانچه

دیوان

دستگاه موسیقی کردی به طور کلی در موسیقی ایرانی ملودی‌هایی در قالب هفت دستگاه ماهور، شور، نوا، همایون، سه گاه، چهارگاه و پنج گاه جای می‌گیرند.

اما غیر از هفت دستگاه معروف فوق یک دستگاه مشهور دیگر وجود دارد و آن دستگاه “اصفهان” می‌باشد . بسیاری از موسیقیدانان معتقدند این دستگاه بخشی از دستگاه شور است و بسیاری دیگر بر این باورند که شاخه‌ای از همایون است.آوازهای ” قه تاری” کردی در همین دستگاه جای می‌گیرند. تکامل این سبک را می‌توان در آثار استاد محمد ماملی دید.

 

در میان هفت دستگاه فوق، دستگاه شور از سایر دستگاه‌ها وسیع‌ تر و بزرگتر است زیرا اگر چه در سایر دستگاه‌ها، چندین آواز دیگر جای می‌گیرد ، اما دستگاه شور علاوه بر این خود دارای چندین “گوشه” دیگر می‌باشد.

این گوشه‌ها شامل موارد زیر می‌باشد :

ابوعطا

بیات ترک یا بیات زند

افشاری یا هه وشار

ده شتی

بیات کرد

بسیاری از آوازهای کردی مانند کابوکی، شاییک ده گری، گول نیشان گول نیشان و اکثر آوازهای حیران در دستگاه شور جای دارند.

  • Musicsadaf Mns