ساز بینجو چیست

ساز بینجو بلوچستان:

بینجو در اصل یک ساز بلوچی نیست و حدود پنجاه سال پیش از پاکستان به بلوچستان ایران مهاجرت کرده است و مورد استفاده در موسیقی های سنتی مانند خفن ترین آهنگ های کردی کرمانشاهی است. این ساز از خانوادهٔ سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد است که با مضراب نواخته می شود و در رده بندی سازها در گروه زِه صداهای مضرابی قرار می گیرد. بینجو اگرچه یک ساز زهی مضرابی مقیّد است، امّا انگشتان دست نوازنده با وترها و پرده ها تماس نمی یابند و این عمل با دکمه ها یا شستی ها و تیغه های فلزی صورت می گیرد.

ویژگی های ظاهری و ساختاری بینجو:

بینجو یک جعبهٔ طنینی هندسی شکل نسبتاً کشیده و دراز، با عمق کم دارد که روی آن صفحهٔ چوبی قرار دارد و خرک روی این صفحه نصب شده است. این ساز ۶ وتر، ۶ گوشی و ۳ شیطانک دارد. از روی شیطانک اصلی، دو وتر اصلی بینجو یعنی وترهای سوم و چهارم عبور می کنند.

دو شیطانک دیگر مربوط به وترهای جانبی اول و ششم است و وترهای دوم و پنجم فاقد شیطانک هستند. پرده های فلزی بینجو فقط با وترهای سوم و چهارم تماس می یابند و از بقیهٔ وترها به صورت آزاد استفاده می شود. روی صفحهٔ ساز یک چوب نسبتاً طویل به عنوان پایه برای پرده ها و شیطانک اصلی وجود دارد و روی این پایه که به منزلهٔ دستهٔ بینجو است پرده ها به صورت تیغه های فلزی نازک قرار دارند. روی جعبهٔ طنینی نیز یک حفاظ چوبی قرار دارد که دکمه ها یا شستی ها زیر آن نصب شده اند. برای هر پرده یک شستی وجود دارد که انگشتان دست چپ نوازنده با آنها در تماس است. وضعیت قرار گرفتن دکمه ها در زیر دست چپ نوازنده تقریباً مانند وضعیت کلاویه های پیانو است.

پرده بندی بینجو:

بینجو اغلب در پاکستان ساخته می شود و ظاهراً قصد سازندگان آن در نصب تیغه ها یا پرده های فلزیِ ثابت، ایجاد صداهای کروماتیکِ تامپره است. بررسی دقیق تر نشان می دهد به خاطر عدم دقت کافی در نصب پرده ها و یا دستکاری نوازندگان، صداهای حاصل از این ساز غالباً با فواصل گام کروماتیکِ تامپره مطابقت کامل ندارد.

چرا بعضی موسیقی‌ها رو دوست داریم و بعضی‌ها رو نه؟

 

اینکه یه جمع دوستانه توی ماشین بشینن و سر اینکه چه موزیکی توی مسیر پخش بشه باهم جر و بحث کنن، حداقل برای من، یه موضوع کاملاً عادیه. اما واقعاً چرا موزیکی و یا آهنگ های جدید و پرطرفدار که یه نفر دیگه عاشقشه رو ما نمی‌تونیم حتی برای چند ثانیه تحمل کنیم؟

همه‌ی ما قبول داریم که موسیقی، قاعده و قانون‌های خاص خودش رو داره؛ قطعه‌هایی که بزرگان موسیقی می‌سازن، بدون شک صدها برابر گوش‌نوازتر از کارهای ناواردانه‌ی امروزیه. اما بیاین باهم رو راست باشیم، این روزها کدوم آدم عاقل و سالمی سمفونی‌های بتهوون یا آثار شوپن رو گوش می‌ده؟

 مغز ما از الگوهای تکرار شونده لذت می‌بره

اکثر اوقات وقتی با موزیک جدیدی برای اولین بار مواجه میشیم، از اون لذت نمی‌بریم. وقتی ذهن ما ضرب‌های بعدی، ریتم‌های بعدی و به طور کلی الگوی یه موسیقی رو پیشبینی میکنه، لذت میبره و ما فقط الگوهایی رو می‌تونیم پیشبینی کنیم که قبلا شنیده باشیمشون و یا حداقل با سبکشون آشنا باشیم. مغز ما اگه نتونه الگوی یه موسیقی رو پیشبینی کنه، خیلی زود از اون خسته میشه.

با این حساب، اگه موزیکی که یکی از دوستامون ۱۰۰ بار تا الان بهش گوش داده و عاشقشه رو ما برای اولین بار بشنویم و بگیم «این چه مزخرفیه؟!» چندان غیر طبیعی نیست!

پیوند بین موسیقی و خاطرات ناگسستنی است

انسان دو نوع حافظه داره؛ حافظه خودآگاه و حافظه ناخودآگاه. از لحاظ علمی ثابت شده که موسیقی می‌تونه با تحریک حافظه ناخودآگاه به آلزایمر غلبه کنه. یه فرد مبتلا به آلزایمر رو هر چقدر هم که سوال پیچ کنین، هیچ چیز از گذشته به یاد نمیاره؛ اما رسیدن صدای یه موزیک قدیمی به گوش این فرد کافیه تا حافظه‌ی ناخودآگاهش تحریک بشه و مثلاً اولین روزی که عشقش رو دیده، با جزئیات کامل به یاد بیاره!

هر موسیقی با احساسات اون لحظه‌مون، افرادی که با اون‌ها هستیم و یا بهشون فکر می‌کنیم و مکانی که در اون حضور داریم پیوند می‌خوره و این پیوند اونقدر محکمه که سال‌ها بعد با شنیدن چند ثانیه از اون موسیقی، می‌تونیم تمام این احساسات، افراد و مکان‌ها رو به یاد بیاریم.

فرهنگ و هنر کردها

کردها از آن دسته اقوامی هستند که از زمان‌هایی بس دور و به درازای تاریخ تعصب شدیدی بر حفظ و نگهداری از هویت و فرهنگ خود در موسیقی و آهنگ های جدید کردی کرمانشاهی و یا سایر فعالیت های هنری داشته و دارند و بدون شک لباس کُردی در برخوردها و ارتباطات برون فرهنگی به نوعی معرف هویت و فرهنگ کُردها است.

لباس کُردی، لباسی زیبا با هزاران رنگ و تنوع که برگرفته از طبیعت زیبای این مردمان است، یکی از جاذبه‌های فرهنگی مناطق کُردنشین محسوب می‌شود.

بازارهای سنندج، مزین به پارچه‌های زیبا و رنگارنگی است که جلوه خاصی به آن‌ها بخشیده و چشم هر مسافری از دیدن این همه تنوع و رنگ و زیبایی به وجد خواهد آمد.

لباس کُردی، لباسی در اوج زیبایی اما محجوب که حکایت از حجب و وقار کُردها در طول تاریخ دارد که اصالت، تنوع و زیبایی را یکجا در خود دارد.

لباس کُردی، گام به گام با مردم کُرد تاریخ را درنوردیده و از سختی‌ها و ناملایمات زندگی عبور کرده و حال راوی سختی‌ها، خوشی‌ها و سرگذشت کُردها است.

فارغ از شکل عموما گشاد لباس‌های کُردی که برای رفت‌وآمد و زندگی در ارتفاعات کوهستانی کردستان طراحی شده تا پیمودن مسیرهای سخت و دشوار کوهستانی با آن امکان‌پذیر باشد و هر کدام از آن‌ها حاوی معانی و دربرگیرنده پیام خاصی هستند.

جدای از تنوع فرهنگی کردستان، لباس‌های کُردی از تنوع خاصی برخوردار بوده و هر منطقه‌ای دارای لباس مخصوص به خود است که از انواع لباس زنانه کُردی می‌توان به سقزی، سورانی، سنه‌ای و اورامی اشاره کرد.

در کنار این همه زیبایی خیره‌کننده‌ای که لباس‌های کُردی در خود دارند، اکسسوری‌های به کار رفته در آن خود از اصالت و زیبایی خاصی برخوردار است که در دنیا و درنوع خود بی‌نظیر است.

استفاده از سکه‌های طلا و لیره در پوشش زنان کُرد زیبایی چشم‌نوازی ایجاد کرده و صدای ناشی از برخورد سکه‌ها و لیره‌ها با هم در هنگام راه رفتن زنان کُرد چنان موسیقی گوش‌نوازی را ایجاد کرده که هنرمندان و شاعران کُرد در وصف آن شعرها سروده و آوازها سرداده‌اند.

آویختن میخک، خود یکی از ویژگی‌های خاص لباس زنانه کُردی است و علاوه بر جلوه و زیبایی خاصی که به پوشش لباس زنانه می‌دهد سبب خوش‌بو شدن آن نیز می‌شود و در یک کلام می‌توان گفت که کُردها به جای استفاده از عطر و ادکلن‌ها از میخک برای خوشبو کردن لباس خود بهره می‌گیرند.

"چارۆکە" یا رودوش یکی از ویژگی‌های خاص لباس زنان کُرد است که علاوه بر زیبایی خاصی که دارد، نمادی برای جاافتادگی و کدبانویی زنان کُرد بوده و همواره در شعر و آواز هنرمندان از جایگاه خاصی برخوردار بوده است.

تاریخ موسیقی در ایران

دوره 1: آغاز شکل‌گیری تاریخ موسیقی در ایران از دوران ساسانی

دوره ی ساسانی به لحاظ اسناد و شواهد تاریخی نسبت به دیگر دوره‌ها در پیش از اسلام از اهمیت بیشتری در تاریخ موسیقی ایرانی وگلچین آهنگ های پرطرفدار برخوردار است.

موسیقی‌دان در عصر ساسانی به لحاظ رتبه‌بندی طبقاتی هم تراز موبدان، امشاسپندان و اسپهبدان است و اصولا موسیقی نقش برجسته‌ای در ارکان فرهنگی و تمدنی ایفا می‌کند.

موسیقی دوران اسلامی تا مدت‌ها، اقتباسی است از فرم و محتوای موسیقی دوران ساسانی. چنگ، تنبور، زنگ، نی و تاس از جمله سازهای این دوره هستند و باربد، نکیسا، بامشاد و رامتین از جمله موسیقی‌دانان مطرحی هستند که نظامی،منوچهری، فرخی و ابن خرداد به، در آثار شعری و تاریخی خود به آنها اشاره کرده‌اند. کارگان موسیقی دوران ساسانی مانند بسیاری از تمدنهای دیگر مثل هند، مصر و یونان متاثر است از باورهای کیهان شناختی و اعداد نمادین، از این رو موسیقی این دوران تشکیل می‌شده از هفت خسروانی، سی لحن و سیصد و شصت دستان.

این تاثیر پذیری‌های فرهنگی و تمدنی به حدی است که فیلسوفی مثل کندی موسیقی ساسانی را ماخوذ از الحان هشت‌گانه‌ی یونانی می‌داند. سائیگاد، سیسوم و ماداروستان از جمله خسروانی ها یا به قول مسعودی الطرق الملوکیه می‌باشند. راح روح، سبز در سیز، سروسهی، ماه بر کوهان و گنج سوخته از جمله سی لحنی هستند که حکیم نظامی در خسرو و شیرین به آنها اشاره کرده است. اگرچه امروز در کارگان موسیقی دستگاهی به نام‌هایی بر می‌خوریم که مهر و نشان دوران ساسانی را همراه دارند، اما به دلیل فقدان اسناد و نمونه‌های عملی از چگونگی نوازندگی و فرم‌های آن دوره، به دشواری می‌توان میان موسیقی امروز و آن روزگار به لحاظ تبار‌شناسی هنر، تطبیقی روشن به دست داد.

دوره 2: تاریخ موسیقی ایرانی در دوران اسلامی و پس از اسلام

تاریخ موسیقی ایران بعد از اسلام با تضادی شگرف همراه است. اگرچه در نص صریح کتاب آسمانی و  کلام منادیان دینی و مذهبی سده‌های نخستین، نشان قاطعی از حرمت موسیقی سراغ نمی‌توان گرفت اما جریان سیاسی حاکم به تدریج موسیقی را از متن زندگی عملی جامعه خارج کرده و این هنر شریف و معنوی را در مرز کفر و لهو و لعب و ارزش‌های والای انسانی، معلق نگاه داشت. تعلیقی که هنوز هم با قوت تمام تشدید می‌شود.

آواز در موسیقی کردی

در قسمت دیگری از موسیقی کردی و آهنگ های کردی پرطرفدار ، کردهای ((سورانی)) برای خود نوع به خصوصی از موسیقی دارند که به آنان ((گورانی)) گفته می شود و این نوع موسیقی ها در بین کردهای اطراف ارومیه و کردهای ترکیه ((لاوژه)) رواج دارد و این نوع گورانی‌ ها ریتمی به اسم ((قه‌تار)) دارند که این واژه از کلمه زرتشتی ((گاتا)) گرفته شده است و در گذشته نوعی مراسم مذهبی بوده است.

 نوع دوم این موسیقی ((هوره)) می باشد که مخصوص کردهای ایلام و کرمانشاه می باشد و در جنوب کردستان و منطقه کرمانشاه و ایلام سروده می شود، در گذشته این موسیقی به شکل حمد و نیایش ((اهورامزدا)) بود و این کلمه هم ریشه زرتشتی دارد که برای نیایش‌ های مذهبی آن دوره کردها که زرتشتی بودند، سروده می شدند.

در مراسمات عزاداری از یک نوع موسیقی که بیشتر مثل مرثیه خوانی است به شکل ترانه ویژگی های فرد از دنیا رفته را توصیف می کند. این نوع موسیقی هم بیشتر در مناطق جنوب کردستان رواج پیدا کرده است و به اسم مور یا موره خوانده می ‌شود. و در زمان خاکسپاری از دهل با ریتم به خصوصی در قالب نوعی از موسیقی که چمری می گویند اجرا می شود. در بعضی از مراسم ها مانند تولد پیامبرها، کردها یک نوع به خصوصی از موسیقی را اجرا می‌کنند که به آن ((مولودی)) گفته می شود.

لازم به ذکر است که موسیقی مولودی ‌خوانی بیشتر در بین مسلمانان سروده میشود. اصیل‌ترین سازهای مورد استفاده در موسیقی کردی ((سرنا)) و ((دهل)) است که به مرور زمان سازهای دیگری وارد موسیقی کردی شدند، مانند ((دف)) و ((تنبور)) که دارای اهمیت ویژه ای می باشد. بطوری که بعضا کردستان را پایتخت دف در دنیا می‌دانند. موسیقی کردی را می توان چکیده ای از شادی ‌ها و غم و اندوه پس از پایان هر جنگ نامید.

سازهای رایج و اصیل در موسیقی کردی به شرح زیر می‌باشد :

نی

سورنا

نایه

دهل

دف

تنبک

تنبور

کمانچه

دیوان

دستگاه موسیقی کردی به طور کلی در موسیقی ایرانی ملودی‌هایی در قالب هفت دستگاه ماهور، شور، نوا، همایون، سه گاه، چهارگاه و پنج گاه جای می‌گیرند.

اما غیر از هفت دستگاه معروف فوق یک دستگاه مشهور دیگر وجود دارد و آن دستگاه “اصفهان” می‌باشد . بسیاری از موسیقیدانان معتقدند این دستگاه بخشی از دستگاه شور است و بسیاری دیگر بر این باورند که شاخه‌ای از همایون است.آوازهای ” قه تاری” کردی در همین دستگاه جای می‌گیرند. تکامل این سبک را می‌توان در آثار استاد محمد ماملی دید.

 

در میان هفت دستگاه فوق، دستگاه شور از سایر دستگاه‌ها وسیع‌ تر و بزرگتر است زیرا اگر چه در سایر دستگاه‌ها، چندین آواز دیگر جای می‌گیرد ، اما دستگاه شور علاوه بر این خود دارای چندین “گوشه” دیگر می‌باشد.

این گوشه‌ها شامل موارد زیر می‌باشد :

ابوعطا

بیات ترک یا بیات زند

افشاری یا هه وشار

ده شتی

بیات کرد

بسیاری از آوازهای کردی مانند کابوکی، شاییک ده گری، گول نیشان گول نیشان و اکثر آوازهای حیران در دستگاه شور جای دارند.

درمان بیماری با موسیقی

 

در نبرد با پانیک، ترفند‌ها و راهکارهایی موثر وجود دارند که می‌توانند با کمک به ما، احساس امنیت و آرامش را به ذهن‌مان برگردانند. اگرچه تنفس عمیق، ورزش، خواب و… در درمان این اختلال اثرگذار هستند، اما محبوب ترین آهنگ شاد  نیز تاثیر به سزایی بر روی بهبود چنین مشکلی دارد.

نحوه اثرگذاری موسیقی در درمان پانیک

موسیقی به روش‌های مختلفی تاثیرگذار است تا حملات پانیک و وحشت‌زدگی را کنترل ‌کند. این روش‌ها عبارت هستنند از:

افزایش عزت نفس و بهبود دید افراد نسبت به خود

افزایش میزان انرژی و ایجاد تغییرات خلقی و احساسی مثبت

ایجاد حس موفقیت در افراد

افزایش میزان آگاهی افراد از خود و محیط

ایجاد توانایی بروز احساسات از طریق کلام و یا زبان بدن

تقویت مهارت کنار آمدن با شرایط سخت و آرام‌سازی

هدایت احساسات و افکار مثبت به سمت ذهن و روان فرد

توسعه مهارت‌ تصمیم‌گیری و افزایش استقلال ‌فردی

کمک به بروز رفتارهایی متناسب با موقعیت‌های مختلف

 

البته لازم به ذکر است که موسیقی از نظر زیست‌شناختی تغییراتی را در بدن ایجاد می‌کند تا موارد گفته شده در روح و روان فرد ایجاد شود. تحقیقات نشان می‌دهد که موزیک با افزایش طبیعی ناقل‌های عصبی همچون اندورفین و سروتونین در درمان اضطراب موثر است و تاثیرات مثبتی بر رفع افسردگی، عصبانیت و… نیز می‌گذارد.

 همچنین، موسیقی دوپامین را به سرعت فعال می‌کند و از این طریق احساس سرخوشی و خوشبختی را در افراد به وجود می‌آورد. علاوه‌براین، فشار خون بالا را کاهش می‌دهد و میزان هورمون‌های استرس‌زا را می‌کاهد. مطالعات صورت گرفته توسط دانشگاه میسوری نشان می‌دهد، کسانی که به طور منظم به موزیک شاد گوش می‌دهند، افرادی شاداب و سرحال هستند.

نه تنها گوش دادن به موسیقی‌های مختلف شرایط روحی‌تان را بهبود می‌بخشد، بلکه نواختن سازهای گوناگون نیز بر روی عواطف و وضعیت جسمی شما تاثیرات مطلوبی ایجاد می‌کند. به همین دلیل گفته می‌شود تاثیر موسیقی بر مغز مانند اثرات ورزش بر جسم است.

بهترین زمان استفاده از موسیقی برای درمان اختلال پانیک

برای درمان پانیک توصیه می‌کنیم در هنگام ورزش، در طول سفر، زمان استراحت، انجام کارهای خانه و یا حتی در محل کار خود (با توجه به نوع شغل) به موسیقی گوش کنید. به این ترتیب، ذهن خود را از افکار مزاحم دور خواهید کرد و روحیه مثبتی خواهید داشت. همچنین، حتی اگر صدای خوبی ندارید، خوب است گاهی به آواز مشغول شوید تا به آرامش زیادی دست یابید.

عنوان دومین مطلب آزمایشی من

این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

زکات علم، نشر آن است. هر وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.

همچنین وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.

عنوان اولین مطلب آزمایشی من

این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!

اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.

همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.